Tüketici Hukuku
Tüketici hukuku; tüketicinin sağlığını, maddi çıkarlarını ve güvenliğini korumayı, zarar görmesini engellemeyi, zarar görmesi durumunda zararının giderilmesini, hakları konusunda bilinçlendirmeyi amaçlayan bir hukuk dalıdır.
Tüketici Hukuku Nedir?
Tüketici hukuku; tüketicinin sağlığını, maddi çıkarlarını ve güvenliğini korumayı, zarar görmesini engellemeyi, zarar görmesi durumunda zararının giderilmesini, hakları konusunda bilinçlendirmeyi amaçlayan bir hukuk dalıdır. Tüketici hukuku, tarafların eşit olmadığı bir hukuki ilişkiyi konu aldığından tüketici lehine işler. Tüketici; satıcı, üretici veya tedarikçi karşısında dezavantajlı konumda olduğundan kamu gücü tarafından korunması gereken bir öznedir. Bu nedenle tüketici hukuku kapsamında kanuni düzenlemeler yapılmış, tüketici hukuku mevzuatı ortaya çıkmıştır. Tüketici alışkanlıkları, alışveriş tarzları ve teknolojinin değişimiyle birlikte tüketici hukuku da her geçen gün değişime uğramaktadır. Bu nedenle tüketici hukuku mevzuatı da bu değişimlere uygun olarak güncellenmektedir. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun başta olmak üzere diğer kanunlar, yönetmelikler ve tüzükler ile mevzuat meydana gelmektedir.
Her ne kadar tüketicilerin bilinçlendirilmesi teşvik edilse de ortalama bir tüketicinin hakları konusunda kapsamlı bir hukuki bilgiye sahip olması beklenemez. Tüketicileri korumaya yönelik birçok dernek ve kamu kuruluşu bulunmasına rağmen hala çok sayıda tüketici mağduriyet yaşamaya devam etmektedir. Bu nedenle zarara uğrayan ya da mağdur olan tüketicilerin tüketici hukuku alanında uzman bir avukattan kapsamlı şekilde bilgi alması ve gerekmesi halinde hukuki işlemleri avukat aracılığıyla yürütmesi faydalı olacaktır.
Tüketici Hakem Heyeti Nedir?
Tüketici hakem heyeti, tüketicilerin haklarına daha hızlı ve etkili şekilde ulaşabilmesi için kurulan yargı makamlarıdır. Mahkemelerde davaların oldukça uzun sürmesi nedeniyle haklarına geç ulaşan tüketicilerin mağduriyet yaşamaması için tüketici hakem heyeti kurulmuştur. Tüketici hakem heyetleri; İl Tüketici Hakem Heyeti ve İlçe Tüketici Hakem Heyeti olarak ikiye ayrılmaktadır. Büyükşehir olmayan illerde yalnızca İl Tüketici Hakem Heyeti bulunmaktadır. Tüketici hakem heyetinde yapılan yargılama mahkeme yargılamalarından usul olarak farklılık gösterdiğinden başvuru yapmak isteyen tüketicilerin bir avukattan yardım alması başvurunun olumlu sonuçlanma ihtimalini artıracaktır.
Tüketici Hakem Heyetine Başvuru
Tüketici hakem heyetine fiziki olarak elden teslim etmek suretiyle, posta yoluyla veya e-devlet üzerinden Tüketici Bilgi Sistemi aracılığıyla başvurulması mümkündür. E-devlet üzerinden yapılan başvurularda eksiksiz olarak doldurulmuş başvuru formu kullanılması ve ilgili belgelerin sisteme yüklenmiş olması gerekmektedir. Diğer başvuru yollarında ise başvuru formu zorunlu olmayıp gerekli bilgileri iletmek yeterli olacaktır. Başvuru yaparken uyuşmazlığa konu olayın ve hak ihlalinin anlatıldığı bir dilekçe ile başvurmak ve dilekçeden yer alan iddiaları kanıtlamak için ilgili bilgi ve belgeleri dilekçe ekinde sunmak gerekmektedir. Dilekçenin doğru ve eksiksiz olarak yazılması, hukuki usul kurallarına uyması ve zararı doğru şekilde aktarabilmesi oldukça önemlidir. Ne yazık ki bilinçsiz olarak yapılan başvurularda sık sık hata yapıldığı ve bu sebeple mağduriyetler yaşandığı görülmektedir. Mağduriyet yaşanmaması adına tüketici avukatı aracılığıyla başvuru yapılması önerilmektedir.
Başvuru yapmak isteyen tüketici, yerleşim yerindeki ya da uyuşmazlığa konu işlemin gerçekleştiği yerdeki tüketici hakem heyetine başvuru yapmalıdır. Aksi takdirde yetkisizlik kararı verilecektir. Uyuşmazlığa konu iş veya işlemin parasal sınırına ve başvurunun yapılacağı ilin büyükşehir olup olmamasına göre hangi tüketici hakem heyetine başvurulacağı da değişiklik göstermektedir. Parasal sınırlar her yıl güncellenmekte, başvuru yapmadan önce mutlaka o yıl için geçerli parasal sınırların kontrol edilmesi gerekmektedir. 2021 yılında belirlenen parasal sınırlara göre hangi tüketici hakem heyetinin görevli olduğu şu şekildedir;
- Büyükşehir belediyesi olmayan iller için 11.330 TL’nin altında değeri bulunan uyuşmazlıklar İl Tüketici Hakem Heyeti’ne yapılmalıdır.
- Büyükşehir belediyesi olan iller için 7.550 TL ile 11.330 TL arasında değeri bulunan uyuşmazlıklar İl Tüketici Hakem Heyeti’ne yapılmalıdır.
- Büyükşehir belediyesi olan iller için 7.550 TL’nin altında değeri bulunan uyuşmazlıklar İlçe Tüketici Hakem Heyeti’ne yapılmalıdır.
- Değeri 11.330 TL’nin üzerinde bulunan uyuşmazlıklar için tüketici hakem heyetine başvurmak mümkün değildir ancak mahkemeye başvurarak dava yoluna gidilebilir.