Rekabet Hukuku
Rekabet hukuku, teşebbüsler arasında rekabetin korunmasını sağlamak amacıyla yapılan kanuni düzenlemelerden oluşan hukuk dalıdır.
Rekabet Hukuku Nedir?
Rekabet hukuku, teşebbüsler arasında rekabetin korunmasını sağlamak amacıyla yapılan kanuni düzenlemelerden oluşan hukuk dalıdır. Serbest piyasanın korunması, ekonomik istikrarın sağlanması ve vatandaşların ekonomiye olan güveninin devamlılığı için rekabetin korunması büyük önem taşımaktadır. Serbest piyasanın varlığı, teşebbüsler arasındaki yarış ve rekabete doğrudan bağlıdır. Rekabet hukukuna ilişkin temel kanuni düzenlemeler, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda yer almaktadır. Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’da rekabetin korunması amacıyla teşebbüsler için yasaklanan faaliyetler üçe ayrılmıştır. Kanunda yasaklanan faaliyetler ve içerikleri özet olarak şu şekildedir;
- Rekabeti sınırlayan anlaşma yapma, karar alma ve uyumlu eylemde bulunma yasağı
- Mal veya hizmetlerin fiyatları, karları, maliyetlerinin tespiti
- Piyasaların bölüşülmesi
- Mal veya hizmetlerin arz ve taleplerinin piyasa şartları dışında müdahale ile belirlenmesi
- Aynı duruma sahip eşit kişilere farklı şartlar uygulanması
- Rakiplere yönelik zorlaştırma, kısıtlama, boykot, piyasa dışına itme ve piyasaya girişi engelleme faaliyetleri
- Bir mal veya hizmetin alınmasına şart olarak başka bir mal veya hizmetin alınmasını belirlemek
- Hâkim durumu kötüye kullanma yasağı
- Kendi faaliyet gösterdiği ticari alana başka teşebbüslerin girmesine engel olmak ve faaliyetlerini zorlaştırmak
- Alıcılar arasında ayrımcılık yapmak
- Piyasada kurulan hakimiyetten faydalanarak diğer piyasalardaki rekabete karşı faaliyetler
- Tüketiciye zarar verecek şekilde üretim, pazarlama ve teknik alanda gelişmelerin engellenmesi
- Rekabeti kaldırmaya, hakimiyet yaratmaya ve hakimiyeti büyük oranda artırmaya neden olacak şekilde birleşme ve devralma yasağı
Haksız Rekabet Nedir?
Rekabet hukuku, rekabetin varlığını korumakla birlikte hukuka uygun bir şekilde rekabet edilmesini de amaçlamaktadır. Dürüst bir şekilde rekabet edilecek ortamın sağlanarak teşebbüslerin, tedarikçilerin ve müşterilerin aldatılmasını engellemek amacıyla haksız rekabet kurumu düzenlenmiştir. Haksız rekabet, ticari hayattaki öznelerin aldatılmasına neden olacak dürüstlük kuralına aykırı eylemlerdir. Haksız rekabetin önlenmesi de serbest piyasada istikrarın sağlanması için mühimdir. Türk Ticaret Kanunu’nda haksız rekabete ilişkin hükümler detaylıca düzenlenmiştir. Başlıca haksız rekabet oluşturan durumlar şunlardır;
- Dürüstlük kuralına uymayan reklamlar, satış stratejileri ve diğer faaliyetler
- Rakiplerle yapılan sözleşmelerin sonlandırılması ve ihlali için tüketiciyi yönlendirmek
- Başka teşebbüslere ve kişilere ait iş ürünlerinden faydalanmak
- Üretim, pazarlama ve işe ilişkin diğer sırları ifşa etmek
- Bir iş alanında kanun, meslek odaları ya da teamül gereği herkesçe uyulması gereken kurallara uymamak
- Dürüstlük kuralına uymayan işlem şartları kullanmak.
Haksız Rekabet Davaları
Haksız rekabetin varlığı durumunda belli davaları açma hakkı gündeme gelmektedir. Kanunda haksız rekabet durumunda hangi davaların kimlerce açılabileceği düzenlenmiştir. Belirtmek gerekir ki haksız rekabet davalarından hangisinin açılabileceği durumun niteliğine, tarafların sıfatlarına ve haksız rekabete neden olan eyleme göre değişiklik göstermektedir. Bu nedenle rekabet hukuku alanında uzman avukat ile davaların takibi daha sağlıklı olacaktır.
Haksız rekabete neden olduğu düşünülen bir eylemin haksız rekabet olduğunun tespit edilmesi amacıyla tespit davası açılabilir. Uygulamada tespit davaları daha sonrasında açılacak davalardan önce eli güçlendirmek için açılmaktadır. Halihazırda devam etmekte olan haksız rekabetin durdurulması için ise haksız rekabetin meni davası açılabilmektedir. Haksız rekabet sonucu oluşan durumun eski hale getirilmesi, haksız rekabetin etkilerinin ortadan kaldırılması için de haksız rekabetin refi davası açılabilir. Ayrıca haksız rekabet kusurlu bir eylem sonucunda ortaya çıkmışsa ve ortaya bir zarar çıkmışsa maddi ve manevi tazminat davası da açılması mümkündür. Haksız rekabet davasında özel olarak maddi tazminat miktarı haksız rekabete neden olan kişinin haksız rekabet nedeniyle elde ettiği kar olarak da belirlenebilmektedir.